Siparişe Dayalı Ar-Ge Projeleri için KOBİ Destekleme Çağrısını ele alarak KOBİ’ lerimizi bilgilendirmek istedik. Kısa bir giriş yapmak gerekirse, salgın sonrası ekonominin nasıl eski haline döneceği ve yaşanan kayıpların nasıl telafi edileceğine yönelik karar mekanizmaları tarafından bir çok eylem planı üretilip devreye alınırken, ekonomiyi hızlandırmak için önemli bir hamle de TÜBİTAK’ tan geldi. Ülkemizde araştırma ve geliştirme çalışmalarının yaygınlaşması için uzun yıllardır akademik çalışmaları, araştırmacıları ve özel sektörü fonlayan TÜBİTAK, bu çalışmalar sonucunda üretilecek çıktıların ticari başarı sağlaması için önemli bir adım atarak 2 yeni destek programı başlattı.
TÜBİTAK, yetkililerinin katılmış olduğu etkinliklerde sıkça dile getirdiği ve fonlanacak projelerde en öncelikli değerlendirme kriterleri olmasını hedeflediği; ticari potansiyeli yüksek inovatif ürün/süreçlerin desteklenmesi ve yeni bir fonlama modeli olan; proje çıktısının fikri ve ticari hakkına sahip olacak, özellikle sanayi firmalarının, Ar-Ge ve yenilik barındıran ürün veya süreç geliştiren KOBİ’ lere verilecek fona katkı sağlaması konularını tek bir programda birleştirirerek “Siparişe Dayalı Ar-Ge Projeleri için KOBİ Destekleme Çağrısı” 14.5.2020 tarihinde açtı.
Çağrıda Ne Hedefleniyor?
Sipariş Ar-Ge – 2020 olarak isimlendirilen çağrıda, müşteri gereksinimlerini karşılayan çözüm önerilerinin, KOBİ’ler tarafından Ar-Ge ile ticarileşebilir çıktılara dönüştürülmesi hedeflenmektedir. Çağrıda hızla ürüne dönüşebilecek ve yüksek ticarileşme potansiyeline sahip Ar-Ge projeleri desteklenecektir. Projelerde Ar-Ge çalışmalarını Tedarikçi Kuruluş yapacak; proje çıktısını Müşteri Kuruluş ticarileştirecektir. Müşteri Kuruluş, Tedarikçi Kuruluşun Ar-Ge maliyetlerine katkı sağlayacaktır.
Siparişe Dayalı Ar-Ge Projeleri sayesinde sanayi kuruluşları arasında iş birliklerinin artması ve Ar-Ge çıktılarının daha çabuk ticari ürünlere dönüşmesi beklenmektedir. Ayrıca çağrının, Müşteri Kuruluş içinden ikincil (spin-off) firmalar doğmasını özendireceği düşünülmektedir. Bilginin paylaşılması, yayılması, ürünleştirilmesi süreçlerine doğrudan katkı sağlama yönleriyle çağrının, ulusal yenilik sisteminin etkinliğini artıracağı öngörülmektedir.
Siparişi Veren Müşteri Firmanın Sorumlulukları Neler ?
Mevcut kamu destekli Ar-Ge hibe programlarında ortaklıklar, inovatif bir ürün veya sürecin elde edilmesi için ihtiyaç duyulan geliştirme çalışmalarını yürütecek firmaların buluşması ile sağlanmaktaydı. Yani tek bir amaç için her ortak, kendi bilgi ve tecrübesine istinaden kendi çalışmalarını yürütmeyi taahhüt etmekteydi. Bu programda ise ilk kez proje çıktısını kullanacak bir firma, hiçbir teknik katkı sağlamasa bile Siparişe Dayalı Ar-Ge projesinin yürütücüsü olabilecek, ihtiyaç duyduğu teknolojiyi fikri ve sınai hakları ile birlikte temin edecektir. Siparişi veren Müşteri firmanın, yürütücü olarak 2 sorumluluğu yerine getirmesi beklenmektedir;
- Projenin hedeflenen şekilde ilerlediğini denetlemek
- Proje bütçesinin %40’ ını karşılamak
Yukarıda anlatılan bilgiler ışığında programın, ihtiyacı olan bir teknoloji için sipariş vermeyi düşünen firmalar veya tam tersi bir müşterisi için yenilikçi bir çıktı geliştirecek teknoloji firmaları için önemli bir kaynak avantajı sağlayabileceğini belirtebiliriz. Hatta anlaşmada belli bir aşamaya gelinmiş ama salgın nedeniyle askıya alınmış projeleri tetiklemenin programın tam anlamıyla ana hedefi olduğunu belirtebiliriz.
Siparişe Dayalı Ar-Ge Proje önerisi Tedarikçi Kuruluşun yapacağı Ar-Ge, tasarım ve yenilik çalışmalarını kapsayacaktır. Tedarikçi Kuruluş, Ar-Ge çalışmalarını yürüterek ürünü (veya süreci) geliştirecektir. Müşteri Kuruluş ise TÜBİTAK ile birlikte projenin ilerleyişini takip edecektir.
Çağrı Kapsamı:
- Tedarikçi – Müşteri işbirliği zorunlu (ortak proje),
- Müşterisi belirli bir ürün için Ar-Ge,
- Yalnızca KOBİ (tedarikçi) desteklenir,
- TÜBİTAK ve Müşteri birlikte KOBİ’ye Ar-Ge desteği verir,
- Müşteri kuruluş sipariş ettiği ürünün geliştirilme süreçlerini TÜBİTAK ile birlikte takip eder,
- Proje sonrası ticarileşme izlenir.
Örneğin üretim hattı için çok modüllü imalat sistemleri ve yeni otomasyon teknolojileri kullanma kararı alan bir büyük ölçekli işletme; otomasyon, yazılım ve makine geliştiren KOBİ’ ler ile ortaklaşa bu programa başvuru yapabilecektir. Tam tersi senaryoda da yenilikçi bir makine üzerinde çalışmayı planlayan bir firma, TÜBİTAK’ tan alabileceği desteği göz önünde bulundurarak satış fiyatını optimize edecek ve projeye birlikte dahil olabileceği potansiyel alıcıya daha rahat ulaşabilecektir. Aslında Siparişe Dayalı Ar-Ge Projeleri için KOBİ Destekleme Çağrısı 1. senaryo için kurgulanmış olsa da çağrının kapanmasına 2 aydan uzun bir süre olması nedeniyle diğer yöntemin de gayet uygulanabilir olduğunu söyleyebiliriz.
Başvuru ve Kabul Sonrası Süreç İçin Hangi Adımlar Takip Edilmeli?
Son olarak kısaca program başvurusu ve kabul sonrası süreçler için takip edilmesi gereken genel adımları listelemek isteriz:
- Tedarikçi KOBİ ile Müşteri, müşterinin ihtiyacı olan bir ürün veya süreç geliştirilmesi için anlaşmaya varır ve aralarında sözleşme imzalar.
- Müşterinin yürütücü olacağı ortak proje başvurusu PRODİS üzerinden yapılır.
- Birden fazla KOBİ, Tedarikçi olarak projede yer alabilir.
- Kurum tarafından kabul edilen proje bütçesinin %40’ ı TÜBİTAK, %40 Müşteri karşılamaktadır. Bu ödemeler Tedarikçiye yapılır. Proje bütçesinin %20’ si ise Tedarikçinin öz kaynakları ile karşılanır.
- Proje süreci 2 aşamalı olarak değerlendirilecektir: Ürün/süreç geliştirme ve Ticarileşme. Ürün/süreç geliştirme aşaması en fazla 24 aydır. Ticarileşme süresi ise sabit 24 ay olacaktır.
- Ürün/süreç geliştirme aşaması, aşina olduğunuz gibi 6 aylık periyotlar dahilinde teknik ve mali raporlar ile yapılır
- Proje bittikten sonra TÜBİTAK’ a ticarileşme raporları sunularak ticarileşme aşaması yürütülür. Bu aşamada gerek görülmesi halinde, denetleme amacıyla bir uzman atanabilir.
- Ticarileşme aşaması tamamlandıktan sonra proje sonuç raporu ile proje kapatılır.
- Proje çıktısının fikri ve ticari hakları Müşteriye ait olacaktır.
Kimler Başvurabilir?
Çağrıya, bir Müşteri Kuruluş ve en az bir Tedarikçi Kuruluş ortak başvuru yapabilecektir. Başvuru yapılacak süreç veya ürün için konu ve sektör sınırlaması bulunmazken, Tedarikçi Kuruluş veya Kuruluşların KOBİ olması ve proje çıktısının Ar-Ge çalışması sonucunda elde edilmiş olması beklenmektedir. Tüm sektörlerden ve tüm teknoloji alanlarından, ticarileşme potansiyeli yüksek olan Ar-Ge projeleri desteklenebilecektir.
İşbirliği Yapısı
- Müşteri Kuruluş ve Tedarikçi Kuruluş ortak bir proje sunar.
- Müşteri ve tedarikçi kuruluş işbirliği sözleşmesi imzalar.
- Projenin ekinde Ekonomik Fizibilite sunulur, ticarileşme planı anlatılır.
Başvuru Koşulları Nelerdir?
Çağrıya bir Müşteri Kuruluş ve en az bir Tedarikçi Kuruluş ortak başvuru yapar. Başvuru ve destek aşamalarında muhatap kuruluş Müşteri Kuruluş olur. Tedarikçi Kuruluş KOBİ ölçeğinde olacaktır. Müşteri Kuruluşun kendi bünyesinde ürettiği bir ürünün Tedarikçi Kuruluş tarafından üretilmesine yönelik projeler için başvuru yapılmaz.
Başvurulan projelerde, Müşteri Kuruluşta ve Tedarikçi Kuruluşta proje konusu ile ilgili en az lisans derecesine sahip en az bir proje personelinin bulunması zorunludur.
Çağrı Bütçesi
Desteklenen projelerin toplam bütçesi 30.000.000 TL’ dir. Proje bütçeleri en fazla 2.500.000 TL olabilir.
Proje Süresi
Ürün/süreç geliştirme ve 2. Ticarileşme olmak üzere iki aşamadan oluşacaktır. Ürün/süreç geliştirme aşaması en fazla 24 aydır. Ticarileşme süresi ise sabit 24 ay olacaktır.
Çağrı Takvimi
Proje başvuruları için ön kayıt son tarihi 17 Ağustos 2020, başvurunun online gönderimi için son tarih 31 Ağustos 2020’ dir.
Destek Oranı
Yalnızca Tedarikçi Kuruluş (KOBİ) desteklenir.
- Müşteri, projenin gidişatını ve giderlerin uygunluğunu değerlendirir. Tedarikçi KOBİ ile mutabık kaldıktan sonra TÜBİTAK’a sunulacak tutarı belirler.
- Müşteri kuruluş dönemsel harcama tutarının % 40’ını tedarikçi Kuruluş hesabına yatırır.
- TÜBİTAK izleyici görevlendirerek değerlendirir ve Dönemsel
- Desteklemeye Esas Harcama tutarını belirler ve bu tutarının %40’ını Tedarikçi KOBİ’ye öder.
İzleme
- Takvim yılı içerisinde iki dönem tanımlanmıştır. Birinci dönem 1 Ocak – 30 Haziran, ikinci dönem 1 Temmuz – 31 Aralık tarih aralıklarını kapsar. Projede yapılan çalışmalar, projenin öngörülen hedefe göre ilerleme durumu ve Tedarikçi Kuruluşun proje giderleri, Dönem Raporları ile TÜBİTAK’a sunulur.
- Dönem Raporu, dönemin bitişini takip eden ikinci ayın sonuna kadar sunulur.
- Projenin Ürün/süreç geliştirme aşamasının son döneminde, Dönem Raporuna ilave olarak Proje Sonuç Raporu ve Ticarileşme Planı sunulur.
- Ticarileşme aşamasındaki dönem raporu yalnızca ticarileşme raporu içerir.
Umarız şimdilik sınırlı süreli ve bütçeli olarak açılan bu program ileriki zamanlarda sürekli açık olur ve belki daha da geliştirilerek müşteri ile tedarikçiyi buluşturan bir iş platformuna dönüşür.
KOBİ’ lerin kriz zamanında yararlanabileceği, yeni açılan diğer desteklere buradan ulaşabilirsiniz.
Fırat Özdemir
Takım Lideri | Ar-Ge & Tasarım Merkezleri