İhracat Nedir? Lojistik Terimler ve Tanımları

Ülke ekonomisi açısından büyük öneme sahip olan ihracat ve ithalat nedir? İhracat bir ülkede üretilen malların başka ülkelerde ki alıcılara satılan mal ve hizmetlere ihracat denir.

Diğer bir ifadeyle ihracat, bir ülkeden ürün veya hizmetin yurt dışına döviz karşılığında satılması olarak tanımlanmaktadır. İhracat yerine dış satış veya yurt dışına satış terimleri de kullanılabilmektedir. Modern ekonomiler için ihracat son derece önemlidir. İnsanlara, firmalara hizmetleri ve malları için Pazar sunulur. Şirketler, genellikle ürün ve hizmet ihraç eder. Mallar yeni pazarlar veya var olan pazarlar genişletilir ise ihracat, karı artırır hatta küresel Pazar payı elde edilmiş olunur.

İthalat, bir ülkenin devlet kurumları ve kuruluları firmaları, bir ülkenin haneleri tarafından satın alınan mal ve hizmet değerine ithalat denir. Ticari malların başka bir ülkeye satışını ifade eder. Başka bir deyişle, ihracat, uluslararası pazarda ticaret yapma eylemini gerektirir. İthalat, petrol, nihai mallar, yarı mamul mallar ve ara mallar için yapılan ödemeleri ithalat kapsar.

İthalat ile beraber karşılaştırılarak söz konusu ülkenin dış ticaret dengesini oluştururlar. İhracat işi, ulaşım modları olarak kara, deniz veya havaya dayanır. Öte yandan, transit seçimi çeşitli faktörlere bağlıdır.

İhracat bir ülkedeki firmaların büyümesi ve ülkede ki rekabet gücünü artırmak bakımından oldukça önem teşkil eder. İhracat neden önemlidir? Avantajları ve faydaları nelerdir? Aşağıda belirtilmiştir;

• İhracatla birlikte dünya pazarlarından pay alınır.
• Ülkede istihdam yaratılır.
• Satış ve karda ihracat sayesinde artış olur.
• Pazar payı genişletme fırsatı bulunur.
• Dış ticaret açığı kapanması sağlanır.
• Rekabet gücü artırılmış olunur.
• İç pazarlardaki malların test edilerek ihraç edilip, dış pazarlara girilmesi sağlanır.
• İç pazarlarda olan durgunlukta azalma olur. Hareketlilik başlanır.
• İç pazarlarda ki mallar tam olarak kullanılmıyor ise ihracat sayesinde üretimi artırma imkanı sağlanır.

İhracatın ülke ekonomisine sağladığı faydalar oldukça fazladır. Ülke ekonomisinin gelişmesi için ihracat önem arz eder. İhracat neden önemlidir? Sorusunun cevabı da ülke ekonomisine kattığı değerdir.

İhracatın en büyük avantajlarından biri pazar fırsatlarını çeşitlendirmektir. İhracat, bir firmanın pazarını sınırlı bir ulusal pazar kapsamının ötesine genişletmesine izin verir.

İhracat ürünlerin yaşam döngüsünü genişletir. Örneğin, mal ve hizmetleriniz için iç pazar doymuş görünüyorsa, onları dünyanın diğer bölgelerinde yeni pazarlara tanıtabilirsiniz.

Genel olarak daha büyük pazarlardaki uluslararası müşterilerin yerel bir alıcıdan çok daha büyük siparişler vermesi muhtemeldir. Bu da firmanın kar marjını olumlu yönde etkiler.

İhracatın faydalarından bir diğeri ihracat destekleridir. Türkiye'den başka ülkelere ihracat yapmak istiyorsanız koşulları sağladığınız taktirde, Ticaret Bakanlığı Destekleri (fuar katılım desteği, tasarım desteği, yurt dışı birim, marka ve tanıtım desteği, markalaşma ve Turquality desteği, tarımsal ürünlerde ihracat iadesi desteği), KOSGEB ihracat desteği, Eximbank desteklerinden yararlanabilirsiniz.

İhracat ülkeler ve ülkelerin yetkilendirdiği firmalar tarafından yapılıyor. İhracat ihraç edilen ürünün çeşidine veya ihraç ediliş şekillerine göre farklı türlere sahiptir.

İhracat türleri aşağıdaki gibidir;

• Ön izne bağlı ihracat
• Konsinye ihracat
• Bedelsiz ihracat
• Kayda bağlı ihracat
• İthal edilmiş malın ihracatı
• Özellik arz etmeyen ihracat
• Dolaylı ihracat
• Fiili ihracat
• Yeniden ihracat
• Geçici ihracat
• Kredili ihracat
• Kati ihracat
• Bedelli ihracat
• Serbest ihracat
• Korumalı ihracat
• Ticari kiralama yoluyla yapılacak ihracat
• Transit ihracat

Bu ihracat çeşitleri Gümrük Bakanlıklarınca farklı muhasebe kayıtları ile kayıt altına alınır. Bu türler İhracat istatistikleri için de büyük öneme sahiptir.

Ön İzne Bağlı İhracat

İhraç edilmesi belli kanunlar çerçevesinde belli bir makamın iznine tabi tutulmuş malların ihracına ön izne bağlı ihracat denir. Uluslararası kanunlar ve anlaşmalar gereğince anlaşma tarafı olan tüm ülkelerde uygulanan bir ihracat şeklidir. Bu kanunlar çerçevesinde ihracı yasak olan ürünler de yer alıyor.

Uyuşturucu maddelerde kullanılan hammaddeler, silahsızlanma ve hayvan haklarından dolayı 1992 yılında bu ihraç şekli oluşturularak kontrol altında tutulmuştur. Haşhaş, mühimmat, silah, silah yedek parçaları, uyuşturucu madde, gübre, kurt, domuz, tilki gibi hayvanlar veya ürünleri, yarış atları, doğal mantarlar ve deniz ürünleri bunlardan bazılarıdır.

Konsinye İhracat Nedir?

Konsinye ihracat nedir sorusu oldukça merak edilen konulardan biridir. Konsinye ihracat bir malın mülkiyeti satıcı da kalmasıyla birlikte konsinye olarak malı alan kişiye verilmesi olarak adlandırılır. Bir firmanın ya da işletmenin daha önceden belirlendiği fiyatla satılmak üzere diğer işletmelere ya da firmalara gönderilmesi işlemidir.

Konsinye mal satışında üçlü ilişki söz konusudur. Konsinyör, malı satan, konsinyi, malı alan ve gönderilen mal ise Konsiye’dir. Konsinye mal satış işleminde bir satıcının başka bir satıcıya malını bir bedel almadan belirlenen fiyat üzerinden satıldığını, satıldığında malının bedelinin ödenmesini içeren satıştır.

Bedelsiz İhracat Nedir?

Birçok ülkenin sık sık yaptığı bedelsiz ihracata ve hangi mallardan oluştuğuna göz atalım. Karşılığında herhangi bir döviz girdisi olmayan bedelsiz olarak yapılan ihracat şekline bedelsiz ihracat denir. Bedelsiz ihracat ihracı yasak olan veya izne tabi olan mallar veya canlılar için geçerli değildir. Ayrıca bedelsiz ihracat izne tabi olup izin üresi bir yılla sınırlıdır.

Bedelsiz olarak ihraç edilebilecek mallardan bazıları aşağıdaki gibidir;

• İhraç edilmiş ürünlerin garanti kapsamındaki yedek parçaları ve servis ürünleri
• Tanıtım ve reklamlar için kullanılan mallar
• İhraç edilecek malların numuneleri
• Yabancı ülke vatandaşlarının kendi ülkelerine götürecekleri mallar
• Belli bir proje için veya görevleri gereği üniversite ve belediyelerin gönderdikleri mallar
• Toplum yararına çalışan vakıf ve derneklerin doğal afetler için gönderecekleri yardım malzemeleri
• Bedelsiz ihracat izni bu mal ve malzemeler için ihracatçı birliği genel sekreterliği tarafından veriliyor.

Kayda Bağlı İhracat Nedir?

İhracatçı birliği genel sekreterliği tarafından kayda alınmak suretiyle yapılan kayda bağlı ihracat ve hangi malları kapsağı yine merak ediliyor. Belli bir süre içerisinde gerçekleşmesi gereken bu ihracat türü birçok ihracatçı firma tarafından farklı yorumlanabiliyor. İhracat Gümrük Bakanlığı müsteşarlığı tarafından yayınlanan tebliğlerle belirtilen malların gümrük beyannameleri ile İhracatçı birliği genel sekreterliğine kayıt ettirmeleri ile başlar.

Daha sonra gümrük idarelerine göndermeleri gerekiyor. Bu süre otuz gün olarak belirlenmiştir. Lületaşı, meyan kökü, orijinal bağırsak, işlem görmemiş zeytin canlı büyükbaş hayvan, koyun ve keçi kayda değer ihracat ürünlerinden bazılarıdır. Ayrıca birleşmiş milletler kararı ile ekonomik yaptırım uygulanan ülkelere yapılan ihracatta kayda bağlıdır.

İthal Edilmiş Malın İhracı Nedir?

İhracata konu olan malların o ülkede üretilmesine gerek yoktur. İhraç edebilmek için ithal edilen mallarda kullanılabilir. Bu şekilde gerçekleşen ithal edilmiş malın ihracının nasıl yapılacağı önemlidir. Bu ihracat şekli birçok ülke tarafından yapılan bir sistemdir.

İthal edilmiş ve vergileri ödenmiş mal yeniden değerlendirilerek veya işlenerek ihracatta kullanılmasına ithal edilmiş malın ihracı denir. Bu ihracat için malın işlenmesi şartı da yoktur. Yine bu ihracat şekli gümrük mevzuatı ve belli kanunlar çerçevesinde yapılabiliyor.

Özellik Arz Etmeyen İhracat

Bazı ürünler güvenlik açısından risk oluşturduğu, veya hayvan hakları için özel izine tabidir. Bazı ürünler ise yine yüksek güvenlik riski gibi birçok nedenden dolayı yasaklanmıştır. Bazı ürünler ise herhangi bir izin ge yasaklanma gerektirmeyen mallardır. Özellik arz etmeyen ihracat ürünleri de bu mallardan oluşuyor. Bu malların ihracında ve ithalinde herhangi bir sorun olmuyor. Bu malların ihracında normal prosedür olan ihracatçı birliğine onaylatılan belgelerin gümrük müdürlüğüne iletilmesi yeterlidir. Özellik arz etmeyen ihracat gümrük beyannamesi düzenlenerek gerçekleştirilir.

Dolaylı İhracat Nedir?

İşletmeler yurt dışına çıkmaya karar verdiklerinde ihracat yönünden az riskli olan dolaylı ihracat yolunu seçerler. Doğrudan ihracatın çıkardığı sakıncalar fazla olduğu için dolaylı ihracat tercih edilir. Eğer dolaylı ihracat tercih edilecek ise hız, maliyet ve denetimin araştırılması gerekir. Bunun için dolaylı ihracat konusu araştırılır. Tek başlarına dışsatım yapmayan şirketlerin mallarını dış firmalar aracılığıyla satılmasıdır.

İşletmelerin veya firmaların kaynakları arttıkça ihracata yönelmeleri mümkündür. Bazı kaynaklarda iç ve dış ihracat kanalları aynı olarak incelenir. İç ihracat dağıtım kanalları arasında ihracat brokerleri, yerleşik dış alıcılar, ihracat tüccarları ve ihracat yönetim işletmeleri yer alır. Dış ihracat kanallarında ise dağıtıcılar, satış temsilcileri, ülke dışı satış şubeleri vb. yer alır.

Fiili İhracat Nedir?

Ticaret geçmişten günümüze kadar gelen ve insanoğlu tarafından gerçekleştirilen bir iştir. Ticaret kişi ve kurumları zenginleştiren ve aynı zamanda ülkeyi kalkındırmanın önemli yoludur. Bunun için ticaret sayesinde ülkeler ekonomik açıdan zengin hale gelmiş olur. Burada ihracat devreye girer. Malların ülke dışında satılması ihracattır. İhracat sayesinde ülkeler ekonomik açıdan ilerlerler. Burada akla gelen soruların başında fiili ihracat ve nasıl uygulanır sorusu gelir. Cevabı şu şekildedir:

Gümrük kanunları çerçevesi içerisin de ihraç edilecek malların, eşyaların muayeneleri yapılarak taşıta yüklenmesine fiili ihracat denir. Fiili ihracatta sipariş alınır ve ön görüşmeler sağlanır. Bu ön görüşmelerde fiyat görüşmeleri, ödeme şekilleri teslim şekilleri gibi konularda görüşülür. Ardından malın üretimi hazırlanır ve malın teslimi yapılır. Malın teslimin de malların muayenesi yapılarak teslim edilir. Oldukça önemli prosedür gerektiren işlerden biridir.

Yeniden İhracat Nedir?

Hammaddeye ihtiyaç duyulmadan yapılabilen yeniden ihracat nedir ve en fazla hangi malzemeler için yapılır? Birçok sömürge ülkesinin de uyguladığı bu yöntemde hammadde farklı ülkeden alınarak birkaç tamir ve bakım yapılarak ihraç edilebilir. Yeniden ihraç ithal edilen mallara herhangi bir bakım ve tamir işlemi yapmadan ihraç da edilebilir.

Fiyatları daha düşük olan ülkelerden alınan mallar birkaç küçük işlemden sonra daha yüksek fiyatlara satılan bir yöntem olarak karşımıza çıkıyor. Bu ihracat yönteminde ihraç eden firma büyük yatırım yapmadan büyük kazançlar elde edebiliyor. Yeniden ihracat türü ülkemizde farklı ülkelerden ithal edilen bitkisel ürünler için uygulanan bir yöntemdir. Bu ihracat türü resmi kontrollere tabidir.

Geçici İhracat Nedir?

Halk arasında emanet ihracat olarak ta bilinen geçici ihracat nedir ve nasıl uygulanır. Farklı bir ülkeye gönderilen malın hiçbir değişikliğe uğramadan belli bir süre sonra tekrar geri dönmesi durumuna denir. Bu durum gümrük kayıtlarında geçici ihracat olarak kayda geçer. Bu ihracat şeklinde belli bir süre bulunuyor ve bu süre içerisinde gerçekleşir. Geçici ihracata konu olan bazı mal ve malzemeler bulunuyor.

Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir;

• Taşıtlar; Ülkeden geçici ihracat ile çıkış yapan taşıt en fazla üç yıl yurt dışında kalabiliyor. Üç yıl içerisinde ülkeye giriş yapması gereken taşıt bu süre içerisinde büyük bir hasar oluşması, arızaya uğraması, bulunduğu ülkede el konulması, doğal afet gibi durumların belgelenmesi durumunda süre uzatımı yapılabiliyor.
• Ticari olmayan eşyalar; Yurtiçinde veya dışında herhangi bir ticari değeri olmayan eşyaların geçici ihracat ile ülkeden çıkış yapmasıdır. İhracattan sonra üç yıl içerisinde ülkeye giriş yapması gerekiyor.
• Sergi Malzemeleri: Yurtdışında yapılacak sergi veya fuar için çıkarılan sergi ürünleridir.

Bu ürünlerin dışında sinema film ve ses bantları ve kiralık eşyalar da geçici ihracat yoluyla yurtdışına çıkabilirler. Bu eşyalar üç yıl boyunca yurt dışında kalabilirler ve bu süre sonunda ülkeye giriş yapmayan ürünler için bakanlıkça para cezası verilir. Bu eşyalar gümrük beyannameleri ile kalıcı ihracata dönüşebilir.

Kredili İhracat Nedir?

İhracatçıların en çok merak ettikleri konu arasında kredili ihracat nedir sorusu gelir. Kredili ihracat talepleri ile ilgili müracaatlar ödeme süresini, mal cinsi, ödeme planı içeren satış sözleşmesinin Türkçe tercümesi ile birlikte ihracatçı birliklere verilir. Müsteşarlıkça getirilecek düzenlemeler dahilin de mallarla ilgili kredili ihracat talepleriyle ilgili müsteşarlığın görüşü alınır.

Kalan mallar ise satış sözleşmesinde belirtilen esaslar doğrultusunda ihracatçı birliklere bildirilip ihracatçı birlikler tarafından sonuçlanır. Eğer kredili ihracat talepleri uygun görülür ise ihracat birlikleri tarafından gümrük beyannamesi üzerinden kredili meşruhat düşürülerek onaylanır. Fiili ihracat tarihinden başlayarak kredili ihraç dayanıksız tüketim malları 2 yıl diğer mallar ise 5 yılı geçemez.

Kati İhracat Nedir?

İhracata konu olan mallar ihracat sözleşmesinde yer almak kaydıyla farklı şekillerde ihraç edilebiliyor. Bunlardan biri deneme süresine tabi olan veya bazı testler sonucunda alımı gerçekleşmesi durumudur. Bu durumda malzemede olması gereken özelikler belirtilerek ihracat gerçekleşir. Bir diğer uygulama ise kati ihracat nedir sorusunun cevabıdır. Belli bir sözleşmeye dayanılarak ihraç edilen malın kesin olarak ihracatıdır. Belli bir döviz karşılığında kati olarak ihraç edilmesine kati ihracat denir. Kati ihracatta bir ticari anlaşma ve ihracatın karşılığı olan döviz olması gerekiyor.

Bedelli İhracat Nedir?

Ekonomik kazanca göre ihracat çeşitleri bulunuyor. Bunlar bedelsiz ihracat ve bedelli ihracattır. Bedelli ihracat ve kazanımları nelerdir? Bedelli ihracat bedelsiz ihracatın tersi olan belli bir döviz ile yapılan ihracat şeklidir. Bu ihracatta devlet veya ihracat firmaları farklı bir devletle veya ithalat firması ile belli bir sözleşme imzalarlar. Bu antlaşma gereği gönderecekleri malları gümrükten gönderirler. Gümrüğe de belli evraklar ile birlikte bu sözleşmeyi verirler. Bedelli ihracat kati ihracat, kredili ihracat, dolaylı ihracat gibi birçok ihracat türünü kapsar. Ülkenin dış ticaret politikasına göre en büyük döviz gelirlerinden birini bedelli ihracat karşılar.

Serbest İhracat Nedir?

İhracatla uğraşan şirketlerin en çok yaptıkları serbest ihracattır. Bunun için serbest ihracat merak edilen konulardandır. Bir ülkenin sınırları içerisinde bulunan fakat ülkenin gümrük sınırları dışında kalan, şirketlerin ithalat ve ihracat kısıtlamaları olmadan rekabet koşulları içerisinde uluslararası pazarlara girebilmeyi sağlayan ve faktörlerin en aza indirildiği alanlardır. Serbest ihracat Roma ve Yunan Medeniyetlerine dayanır.

Serbest bölgeler 18. Yüzyıldan itibaren Hong Kong, Singapur ve Gibraltar adasında faaliyet gösterilmiştir. Serbest ihracattaki amaç malların üretim ve ihracat artırılmasıdır. Ülkenin yabancı sermaye girişimini de teşvik eder. Serbest bölgelerin konuları aynıdır ve mallar serbest bölgeye gümrük görevlileri tarafından kontrol edilmeden getirilebilir. Serbest bölgeler transit ticaret, resim, vergi, dış Pazar yoğunluklu üretimde bulunan firmalar vb. müşavirlik ve sigorta şirketlerine yarar sağlar.

Korumalı İhracat Nedir?

Korumalı ihracat nedir ve bu ihracatta dikkat edilmesi gerekenler nelerdir? İhracatı gerçekleştiren devlet veya özel firmaların belli bir koruma altında aldıkları mallar olarak tanımlanabilir. Bu ihracatta ihracata konu olan mallar için ülke kaynakları koruma altına alınarak ihracat gerçekleşir. Uluslararası piyasada daha ucuza alınan mallar için ihraç ve ithal bir kota belirlenir. Bu kota kapsamda ihraç edilebilen mallar korumalı ihracat kapsamında gerçekleşir. Her ülke kendi kaynaklarını koruma altına almak için farklı ürünlere ihraç ve ithal kota koyarlar ve koydukları kotanın üzerine çıkmazlar.

Ticari Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracat

Kiracı firma ile firma veya kuruluş arasında yapılacak olan sözleşme ve başvuru formu ile ihracatçı birliğine başvurması ile ticari kiralama yoluyla yapılacak ihracat süreci başlar. Ticari kira sözleşmesinde kiralanacak malın cinsi, değeri (döviz ve TL olarak) ve kira süresi bulunmalıdır. Başvurular ihracatçı birlikler tarafından belli hükümler çerçevesinde kabul edilebilir.

Hacizli malların kiralaması haczin kaldırılması ile birden fazla hak sahibi olması durumunda ise hepsinin noter onay belgesi ile kiralama yoluyla ihracatı söz konusu olabilir. Kiralama süresi yine ihracatçı birlikler tarafından belirlenir ve bu süre üç yılı geçemez. Haklı sebepler ile ve kira süresi bitmeden kira süresine ek süre talep edilebilir. Ticari kiralama yoluyla yapılacak ihracat ile kiralanan malın satışı halinde yurt içindeki değeri üzerinden vergilendirilir.

Transit İhracat / Ticaret

Transit ihracat / ticaret farklı bir ülkeden ithal edilen bir malın üzerinde herhangi bir değişiklik yapmadan farklı bir ülkeye ihraç edilmesi işlemidir. Transit ihracata konu olan mallarda herhangi bir değişiklik ve ambalajlama işlemi yapılmaz. Bu mallar gümrüğe gelir ve gümrükten ülkeye giriş yapmadan farklı bir ülkeye ihraç edilir. Transit ihracatta KDV ve benzeri hiçbir vergi alınmaz. Firmanın ithal ettiği malzemeler için aldığı fatura ve ithal edeceği fatura örneği gümrüğe teslim edilir.

Firmanın ihraç edeceği firma veya ülkeye keseceği fatura üzerinde KDV vergisi bulunmaz. Bu ticaret şekli gümrük kanununa tabi olmadığı için vergi ve harçlardan muaftır. Her ne kadar gümrük kanunundan muaf olsa da ihracatı yasaklanmış ülkelerle ve ihracatı yasak olan malzemelerin bu yöntemle ihracı da yasaktır. Bu yöntem kolay bir uygulamadır ve ülkeye büyük bir döviz kazandıran sistemdir.

Ülkemizde ve dünyada binlerce firmanın yaptığı ticaret şekli olan ihracat nasıl yapılır ve şartları nelerdir?

Birçok ihracat işlemi olduğu için bir malı yurtdışından başka ülkeye satmak olarak düşünülüp ihraç edilecek ürüne, ihraç edilecek ülkeye, hazırlanılacak olan belgelere ve prosedürlere kadar çeşitlilik arz eder. İhracatçı olmak için bir belgeye ihtiyaç duyulmaz. Fakat bazı kuruluşlara üye olup kayıt yaptırdıktan sonra ve ihracat lisansı alındıktan sonra ihracatçı kimliği kazanılmış olur.

Sonra müşterinin bulunması gibi çalışmalar yapılıp ihracat sözleşmesi yapılarak müşteri üzerinden diğer belgeler alınıp hazırlanır. Müşterinin bulunmasında ise ticari heyetler, konsolosluklar, internet, Pazar araştırma gezisi, firma rehberleri gibi seçeneklerde bulunabilir. Ayrıca ihracat danışmanlık firmalarından da destek alınabilir. Sipariş kesinleşip onaylandıktan sonra ihracata hazır hale gelir. Nakliyeci firma ile de anlaşıp sipariş yüklenilir. Gümrük müşavirlik firmasıyla da görüşülüp ihracat belgeleri hazırlanır. İhracat sonrasın da ise mal bedeli ne kadar anlaşıldıysa yurt içine gelme süreci takip edilir.

Vergi numarası olan tüzel veya gerçek kişiler ihracat yapabilir. Kişi ilk defa ihracat yapacaksa; gümrük idaresine ve ihracatçılar birliğine kayıt olmalıdır. İhracat yapmak için gerekli olanlar aşağıda listelenmiştir;

• İmza sirküleri (tüzel kişiler için), imza beyannamesi (gerçek kişiler için),
• Faaliyet Belgesi (tüzel kişiler için),
• Ticaret sicil gazetesi (tüzel kişiler için),
• Vergi mükellefiyet yazısı (tüzel kişiler için),
• Yetkililerin kimlik sureti

Pazar araştırması yapılmalıdır. Pazar araştırması; hedef pazarın demografik özellikleri,  hedef pazarda sektör analizi, hedef Pazar- Türkiye arası ilişkiler, rakip analizi ve arz talep ilişkisini içerebilir.

İhracatçı ve ithalatçı arasında satış sözleşmesinin hazırlanması ve imzalanması, ithalatçı ve ihracatçının haklarını koruyacak şekilde teslim şekli, ödeme şekli ve banka bilgilerinin yer alması faydalı olacaktır.

Ürünün sözleşmeye uygun şekilde üretimi  gerçekleştikten sonra nakliye ve çıkış gümrük işlemleri gerçekleştirilir. Daha sonra alıcının ülkesinde gümrük işlemleri gerçekleştirilir. Son olarak da ihracat dosyası kapatılır.

İhracat Lisansı Nedir?

İhracat bir ülkede bulunan firmaların farklı ülkelere döviz karşılığı ürün satması işlemidir. Fakat bu işlemi her firma yapamıyor. Bunun için firmaların bulundurmakla yükümlü oldukları bazı beldeler bulunuyor. Bu belgelerden en önemlisi ise ihracat lisans belgesidir.

Peki, İhracat lisansı nedir ve ne işe yarar?

İhracat yapmak isteyen firmaların kendi ülkeleri tarafından çıkaracakları bir lisanstır ve bu lisans ile belirledikleri alanda mal ihracı yapabilirler. Bu lisans için firmalar ihracat birlikleri genel sekreterliğine başvuru yaparlar. Bu başvuruda gerekli olan tüm evrak ve belgeleri de vererek işlemleri başlatırlar. Daha sonra gümrük idareleri ile süreci takip ederek lisanslarını alırlar.

Birçok işlemin elektronik ortamda yapılabildiği gibi ihracat işlemleri de elektronik ortamda yapılabiliyor. Firmalar satacakları mal ve hizmetleri elektronik ortamda yapacakları ihracat modelidir.

E-ihracat nedir nasıl yapılır sorusunun en kapsamlı cevabı, E-Ticaret Gümrük Beyannamesi ile açıklanabilir. Bu platform yüzlerce firmanın kesişim noktasıdır ve tüm ticaretlerin en kolay yapıldığı yerdir. E-ihracat dünya genelinde faaliyet gösteren Pazar sitelerinde ürünleri pazarlamak. Burada ihracatı yapılması istenilen ürünler dünya geneline sergilenebiliyor. Burada satış yapabilmek için yetkili kargo şirketleri ile de antlaşma yapılması gerekiyor.

Ürünlerin satışı yapıldıkça yetkili kargo şirketleri aracılığı ile ihracat gerçekleşmiş oluyor. Bu şekilde firmalar hem ürünlerini daha fazla müşteriye tanıtmış oluyor hem de döviz kuru dalgalanmalarını avantaja çeviriş oluyor. Ayrıca KDV muafiyeti olan birçok ülkeye yapılan satışlarda vergi iadesi de söz konusudur. Bu yöntem ile yapılan ihracatta E-fatura da kesilmelidir.

Muhasebe bir kurumun veya firmanın ekonomik açıdan durumunu ortaya koyan kayıtlardır. Bu kayıtlarda firmaların öz kaynakları, gelirleri, varlıkları, ve giderleri bulunur. Bu kayıtlar muhasebe sistemine göre kaydedilir.

Bu bilgiler ışığında İhracat muhasebesi nedir ve nasıl tutulur?

İhracat faaliyeti içerisindeki firmaların muhasebe departmanı bulunmalıdır. İhracattaki en büyük fark girdilerin döviz cinsi oluşudur. İhraç edilen malzemeler ithal edilmemiş ise çıktılar da Türk Lirası olacaktır. Bu durumda gelen döviz sabitlenerek muhasebe kayıtlarına geçilmelidir. Genellikle firmalar dövizin girdiği anki kur üzerinden sabitlerler ve o ticaretteki net karları ortaya çıkar. İhracat kayıtlarında girdiler kadar vadeli satışlar da bulunuyor. Bu dövizler de ayrı bir kalemde kayıt altına alınmalıdır.

İhracat yapan firmanın gümrüğe sunması gereken birkaç belge bulunuyor. Fatura, Gümrük beyannamesi, çeki listesi bu belgelerden bazılarıdır. İhraç edilecek mal gümrüğe getirilmeden önce malı taşıyacak nakliye firması ile sözleşme yapılarak söz konusu aracın plakası alınır. İhracat ticareti için fatura kesilir. Gümrük beyannamesini hazırlayarak makbuzunu alır. Menşei şahadetname düzenleyerek TSO’ya onaylatır.

Malın gideceği ülke konsolosluğundan birkaç onay ve belge aldıktan sonra mal ihracata hazır hale getirilir. Daha sonra mal gümrüğe getirilir.

Peki ihracatta gümrük işlemleri nelerdir ve nasıl yapılır?

Gümrük işlemleri malın gümrüğe kabulü ile başlar. Firma önceden hazırladığı belgeleri gümrüğe sunar ve kabulünü bekler. Kabul ve muayene belirlendikten sonra gümrük memurları muayene işlemine başlar.

Burada tüm belgeler yeniden kontrol edilerek mal araca yüklenir. Araca sevk sırasında malın ihracatı yasak veya izne tabi olup olmadığı da incelenerek araca yüklenir. Gümrük memurları sevk sırasında malın belirtildiği gibi olup olmadığını kontrol eder. Ambalaj durumu ve sayısı, markası ve numuneleri tek tek inceleyerek onay verir. Daha sonra ihraç edilen mal gümrükten çıkış yapar.

İhracat aşamasında en önemli unsurlardan biri İhracat sözleşmesi nedir ve nasıl uygulanması gerekir?

Bu sözleşmede tarafların yükümlülükleri en ince ayrıntısına kadar yazmalıdır. İhracatta olduğu kadar yurtiçi satılarda da önemli bir yere sahip olan sözleşme tarafların hakkını araması için ve yükümlülüklerinin yer aldığı bir anlaşmadır. İhracat sözleşmesi ihracat süreci başlamadan önce tarafların imzaladığı bir anayasadır.

Bu sözleşmede olması gereken en önemli husus satın alınacak malda olması gereken özelliklerdir. Bu özelliklerin yanı sıra teslimat şekli, ambalajlama şekli, nakliye şekli ve fiyat bilgileri yer alır. Ayrıca istisnai olarak anlaşmazlık durumlarında hangi mahkemelerce yargılanmanın yapılacağı bilgisi de yer alabilir. İhracat sözleşmesi Uluslararası Ticaret Hukukuna aykırı olamaz. Bu hukuk kapsamında hazırlanacak standart formlar imzalanarak yürürlüğe girer. İhracat süresince de hükümleri geçerlidir.

İhracat aşamasında ihracat ve ithalat firmasının kullandığı birçok belge bulunuyor.

İhracatta kullanılan belgeler aşağıdaki gibidir;

• Gümrük beyannamesi
• Menşe şahadetnamesi
• Tedarikçi beyanı
• Dolaşım belgesi
• Menşe belgesi
• Kontrol belgesi
• Hasat belgesi
• Ticari kalite belgesi
• Sanayi sicil belgesi
• Analiz belgesi
• Taşıma belgesi
• Çeki listesi
• Tır karnesi
• Fatura (ticari, orijinal, navlun, özel, tasdiki ve konsolosluk)

Bu belgelerin dışında firmaların faaliyet alanları ile alakalı bulundurmaları gereken belgeler de bulunuyor.