Ar-Ge Merkezi Nedir?
Ar-Ge Merkezi , 5746 sayılı kanun ile ülkemizdeki firmaları Ar-Ge faaliyetleri ve yenilikler yapmaya teşvik etmek için onlara sunduğu çeşitli teşvik ve avantajların kullanılarak işletmeler içerisinde kurulan ayrı bir araştırma geliştirme birimidir. Burada temel amaç işletmelerde Ar-Ge kültürünün benimsemesi, işletmelerin yaptıkları işlerin daha verimli ve etkin hale getirilmesi, sürekli iyileştirme ve geliştirme yapmalarının sağlanması ve inovatif yaklaşımlarla pazarlarına yeni ürünler sunmalarının sağlanmasıdır.
İnovatif yöntemlerle yeni ürünler, sistemler, yazılım geliştirmeleri, malzemeler, cihazlar, ekipman, prosedür ve sistemlerin geliştirilmesi ve yeni teknikler ve prototipler üretilmesi Ar-Ge merkezi faaliyetleri arasına girmektedir.
Bu çerçevede gerçekleştirilen çalışmanın ürün sistem veya proseste katma değer yaratması son derece önemlidir.
Ar-Ge Nedir?
Yeni bir sistem, hizmet, ürün, yazılım, süreç geliştirmek amacıyla tasarlanan yaratıcı projeler Ar-Ge yani Araştırma ve Geliştirme çalışmalarıdır. Üniversiteler, araştırma kurum ve kuruluşları, sanayi sektörü, şirketler Araştırma ve Geliştirme çalışmaları yapılmaktadır.
Ar-Ge; toplumun kültürel, teknolojik bilgi hazinesini geliştirmek amacıyla yürütülen çalışmaların bütünüdür. Günümüzde ülke ekonomisine katkı sağlayan en önemli konulardan biri “Know-How” olarak bilinen, donanıma ve bilgiye sahip olmaktır. Ülkemizde yüksek teknolojiye yön veren bilgi ve yöntemlerin gelişimi de Ar-Ge çalışmalarına bağlıdır.
Araştırma ve Geliştirme çalışmalarının amaçları;
Teknolojik alt yapıyı güçlendirmek, yeni teknolojiler için bilgi üretmek
Üretim sektöründe maliyeti düşürmek, kaliteyi ve verimi arttırmak
Sektörlerin ihtiyacına yönelik teknoloji transferini ve uyumunu sağlamak
Üretilen teknolojik, bilimsel bilgiyi ticarileştirmek
Araştırma ve Geliştirme sürecinde 3 aktivite vardır;
Temel Araştırma
Ar-Ge yapılacak alanda deneysel, teorik çalışma sürecidir. Bu süreçte yeni bilgi edinme amaçlanır ve uygulama yapılmaz.
Uygulamalı Araştırma
Belirli bir amaca yönelik uygulamalı çalışmaların yapıldığı süreçtir.
Deneysel Geliştirme
Temel araştırma ve uygulamalı araştırma süreçlerinde edinilen bilgilerle yeni bir teknoloji, ürün, sistem, hizmet
geliştirilmesine yönelik çalışma aşamasıdır.
Ar-Ge Projesi
Amacı, kapsamı, genel ve teknik tanımı, süresi, bütçesi, özel şartları, diğer kurum, kuruluş, gerçek ve tüzel kişilerce sağlanacak aynî ve/veya nakdî destek tutarları, sonuçta doğacak fikrî mülkiyet haklarının paylaşım esasları tespit edilmiş ve ArGe faaliyetlerinin her safhasını belirleyecek mahiyette ve bilimsel esaslar çerçevesinde gerçekleştirilen ve araştırmacı tarafından yürütülen projeler Ar-Ge projesi olarak değerlendirilmektedir.
Türkiye’de Ar-Ge çalışmaları üniversitelerin yanı sıra Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK), Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) başta olmak üzere birçok kurum ve kuruluş yürütmektedir. Bu kurumlar Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla finansman desteği sağlamaktadır.
Ar-Ge Merkezi Kurmak İçin Aranan Şartlar Nelerdir?
- Ar-Ge merkezlerinde en az 15 tam zamanlı personele tekabül edecek Ar-Ge personeli istihdam edilmelidir. Aşağıda listelenen NACE Rev.2 kodlarına sahip firmalar için en az Ar-Ge personeli sayısı 30 olarak belirlenmiştir:
- 29 – Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı bölümü altındaki tüm sınıflar
- 30 – Diğer ulaşım araçlarının imalatı bölümü altındaki aşağıdaki sınıflar
- 30 – Hava taşıtları ve uzay araçları ile bunlarla ilgi makinelerin imalatı 30.40 – Askeri savaş araçlarının imalatı 30.91 – Motosiklet imalatı
- 99 – Başka yerde sınıflandırılmamış diğer ulaşım ekipmanlarının imalatı
- Ar-Ge merkezlerinin Ar-Ge faaliyetlerinin yurt içinde gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
- Ar-Ge merkezinde çalışan personelin, bu merkezlerde çalıştığını gösterecek kartlı geçiş ve kameralı sistemlerin kurulmuş olması gereklidir.
- Ar-Ge merkezinin hem fiziki hem de organizasyonel olarak işletmeden ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş olması gerekmektedir.
- Ar-Ge merkezinin; faaliyet alanına, mevcut Ar-Ge personelinin yapısına ve sayısına uygun olarak, yukarıda yapılan tanıma uygun Ar-Ge niteliğine sahip, yeterli sayıda Ar-Ge projesine sahip olması gerekmektedir.
Ar-Ge Merkezi Personeli Kimdir?
Araştırmacı: Ar-Ge faaliyetleri ile yenilik tanımı kapsamındaki projelerde, yeni bilgi, ürün, süreç, yöntem ve sistemlerin tasarım veya oluşturulması ve ilgili projelerin yönetilmesi süreçlerinde yer alan en az lisans mezunu uzmanlardır.
Teknisyen: Mühendislik, fen ve sağlık bilimleri alanlarında yüksek öğrenim görmüş ya da meslek lisesi veya meslek yüksek okullarının teknik, fen ve sağlık bölümlerinden mezun, teknik bilgi ve deneyim sahibi kişilerdir.
Destek Personeli Kimdir?
Ar-Ge ve Tasarım faaliyetlerine katılan veya bu faaliyetler ile doğrudan ilişkili yönetici, teknik eleman, laborant, sekreter, işçi ve benzeri personeldir.
Ar-Ge merkezi istisnalarından yararlanacak destek personeli, Ar-Ge Personeli (araştırmacı + teknisyen) sayısının %10’unu aşamaz. Hesaplamanın tam sayı çıkmaması durumunda hesaplama yukarıya tamamlanır. Sınırı aşan sayıda destek personeli çalıştıran Ar-Ge merkezlerinde istisnalardan yararlanabilecek destek personeli, sınıra gelinceye kadar en düşük maaştan itibaren başlayacaktır.
Ar-Ge ve Yenilik Faaliyetleri Nelerdir?
- Yapılan bir harcamanın Ar-Ge indirimine konu edilebilmesi için bu harcamanın Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamında yapılmış olması gerekir.
- Bu aktivitelerin merkez dahilinde tam dedike olduğu kabul edilir.
- AGM Dönemsel Raporlarında ve merkeze yapılan denetimlerde bu aktiviteler detayları ile sunulur.
- Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri; kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması amacıyla sistematik bir temelde yaratıcı çalışmalar yürütmek suretiyle alanında;
- bilimsel ve teknolojik gelişme sağlayan,
- bilimsel ve teknolojik bir belirsizliğe odaklanan,
- çıktıları özgün, deneysel, bilimsel ve teknik içerik taşıyan,
- çevre uyumlu ürün tasarımı ve yazılım faaliyetleri,
dahil olmak üzere yenilik süreçlerini de içeren faaliyetlerdir.
Ar-Ge Merkezi Teşvikleri Nelerdir?
5746 sayılı kanun ile Ar-Ge merkezi kurulması kapsamında firmalara sağlanan Ar-Ge merkezi teşvikleri ve muafiyetler şöyledir:
Ar-Ge İndirimi: Ar-Ge merkezlerinde, gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı ile o yıl yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamasının bir önceki yıla göre artışının yarısı, 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesine göre kurum kazancının ve 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi uyarınca ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılır.
Gelir Vergisi Stopajı Teşviki: Ar-Ge merkezlerinde yürütülen Ar-Ge ve yenilik projelerinde çalışan Ar-Ge ve destek personelinin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretlerinin; doktoralı ve temel bilimler alanlarında yüksek lisans mezunu olanlar için % 95’i, yüksek lisans mezunları ve temel bilimler lisans mezunları için %90’ ı, diğerleri çalışanlar için % 80’ni gelir vergisinden müstesnadır.
Sigorta Primi Desteği: Ar-Ge merkezlerinde, çalışan Ar-Ge ve destek personeli (26/6/2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun geçici ikinci maddesi uyarınca) ücreti gelir vergisinden istisna olan personelin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, her bir çalışan için süre sınırlaması olmaksızın 2023 yılına kadar Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.
Damga Vergisi İstisnası: Her türlü Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlardan damga vergisi alınmaz.
Temel Bilimler Alanlarından Mezun Personel İçin Sağlanan Ek Destek: Temel bilimler alanlarında (matematik, fizik, kimya, biyoloji) en az lisans derecesine sahip Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerine, bu personelin her birine ödedikleri aylık ücretin o yıl için uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarı kadarlık kısmı iki yıl süreyle, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanacaktır.
Gümrük Vergisi İstisnası: Ar-Ge, yenilik ve tasarım projeleri ile ilgili araştırmalarda kullanılmak üzere ithal edilen eşya, gümrük vergisi ve her türlü fondan, bu kapsamda düzenlenen kağıtlar ve yapılan işlemler damga vergisi ve harçtan müstesna edilmiştir.
Teknoparklara gitmeden, kendi fabrikanızı veya ofisinizi Ar-Ge Merkezi olarak ilan etme kolaylığı
olarak sıralanabilir.